ఫిబ్రవరి 5, 2024: రియల్ ఎస్టేట్ డెవలపర్లు గత కొన్ని సంవత్సరాలుగా కార్యాలయ సముదాయాలను నిర్మించకుండా తప్పించుకోవడంతో ముంబైలో కొత్త ఆఫీస్ స్పేస్ సరఫరా 2023లో సంవత్సరానికి (YoY) 23% క్షీణించి చారిత్రాత్మకంగా 2.7 మిలియన్ చదరపు అడుగుల (msf)కి పడిపోయింది. , వెస్టియన్ నివేదిక ప్రకారం, కోవిడ్-19 మహమ్మారి కారణంగా డిమాండ్ తగ్గుతుందని అంచనా వేస్తున్నారు.
2022లో ఆఫీస్ స్పేస్‌ల తాజా సరఫరా 3.5 ఎంఎస్‌ఎఫ్‌గా ఉందని నివేదిక పేర్కొంది. అయితే, ఉద్యోగులు క్రమంగా తిరిగి కార్యాలయానికి రావడంతో డిమాండ్ పెరగడంతో కొత్త సరఫరా పుంజుకుంటుందని వెస్టియన్ సీఈవో శ్రీనివాస్ రావు అంచనా వేస్తున్నారు. మహమ్మారి కారణంగా ఏర్పడిన అంతరాయంతో పాటు, గత కొన్ని సంవత్సరాలుగా గృహాల డిమాండ్‌లో పెరుగుదల కూడా కార్యాలయ స్థలాలను తక్కువగా సరఫరా చేయడంలో పాత్ర పోషించిందని వెస్టియన్ నివేదిక పేర్కొంది.
హౌసింగ్, మాల్స్ మరియు కార్యాలయాలను నిర్మించడమే కాకుండా, రియల్టీ సంస్థలు తమ వ్యాపారాలను విభిన్నంగా మార్చుకున్నాయి మరియు అటువంటి ఆస్తుల డిమాండ్‌ను తీర్చడానికి ముంబై ప్రాంతంలో డేటా సెంటర్లు మరియు వేర్‌హౌసింగ్ ప్రాజెక్ట్‌లను అభివృద్ధి చేస్తున్నాయని నివేదిక పేర్కొంది.
అంతేకాకుండా, ఆఫీస్ స్పేస్‌ల కొత్త సరఫరాలో తగ్గుదల మరియు వర్క్‌స్పేస్‌లకు డిమాండ్ పెరగడం వల్ల గత సంవత్సరంలో అద్దెలు 3.8% స్వల్పంగా పెరిగాయని నివేదిక హైలైట్ చేసింది.
style="font-weight: 400;">FRICS, CEO, Vestian, శ్రీనివాసరావు మాట్లాడుతూ, “బలమైన ఫండమెంటల్స్, ఇతర ఆస్తుల తరగతుల ఆవిర్భావం మరియు వేగవంతమైన మౌలిక సదుపాయాల అభివృద్ధి ముంబై రియల్ ఎస్టేట్ మార్కెట్‌ను ఉత్సాహంగా ఉంచే అవకాశం ఉంది. గత 3-4 సంవత్సరాలలో కార్యాలయ ఆస్తుల సరఫరా మందగించినప్పటికీ, వర్క్-ఫ్రమ్-ఆఫీస్ ఆదేశాలకు పెరుగుతున్న ప్రాముఖ్యత మధ్య బలమైన డిమాండ్ నేపథ్యంలో ఇది వేగం పుంజుకోవచ్చు.
భారతదేశంలో అత్యంత చురుకైన రియల్ ఎస్టేట్ మార్కెట్‌లలో ఒకటైన ముంబై, 2023లో చారిత్రాత్మకంగా తక్కువ 2.7 msf సరఫరాను నివేదించింది, ఇది పాన్-ఇండియా సరఫరాలో 6% మాత్రమే. 2018 నుండి సరఫరా తగ్గుముఖం పట్టింది, 2020లో COVID-19 కారణంగా మరింత క్షీణించింది. అయితే, ఇది 2021లో క్షణికావేశంలో 6.5 msfకి పెరిగింది, కానీ మళ్లీ దాని పతనం కొనసాగింది.
వెస్టియన్ యొక్క తాజా ఆఫీస్ మార్కెట్ నివేదిక ప్రకారం, 'ది కనెక్ట్', ముంబై గత రెండేళ్లలో (2022 మరియు 2023) 6.2 msf సరఫరాను చూసింది, ఇది ప్రీ-పాండమిక్ (2018 మరియు 2019) పూర్తయిన కార్యాలయ భవనాలతో పోలిస్తే సగం. మహమ్మారి సమయంలో కార్యాలయ స్థలాలకు డిమాండ్ అకస్మాత్తుగా క్షీణించడం ఈ పతనానికి కారణమని చెప్పవచ్చు. కోవిడ్-19 ద్వారా ముంబై ప్రముఖంగా ప్రభావితమైంది మరియు చాలా కాలం పాటు హాట్‌స్పాట్‌గా ఉంది. నగరంలోని ఆఫీస్ మార్కెట్‌లకు V-ఆకారపు రికవరీకి బదులుగా నెమ్మదిగా రికవరీ అవుతుందని ఊహించిన డెవలపర్‌ల విశ్వాసాన్ని ఇది కదిలించింది.
style="font-weight: 400;">నగరం యొక్క కార్యాలయ మార్కెట్‌లో ఈ అనిశ్చితి సమయంలో, డెవలపర్లు తమ పోర్ట్‌ఫోలియోలను తిరిగి వ్యూహరచన చేశారు. వేర్‌హౌసింగ్, డేట్ సెంటర్ మరియు రెసిడెన్షియల్ వంటి ఇతర ఆస్తి తరగతులు మహమ్మారి తర్వాత బలమైన డిమాండ్ నేపథ్యంలో వేగం పుంజుకున్నాయి. ఇది నగరంలో కార్యాలయ ఆస్తుల ఆకర్షణను గణనీయంగా తగ్గించింది, ఇది సరఫరాలో క్రమంగా మందగమనానికి దారితీసింది.
ముంబైకి సరసమైన ఎంపికగా ఇతర మెట్రో నగరాల పెరుగుదల కూడా గత 4-5 సంవత్సరాలలో డెవలపర్‌ల విశ్వాసాన్ని దెబ్బతీయడంలో కీలక పాత్ర పోషించింది.
ముంబైలో అద్దె ప్రశంసలు
వెస్టియన్ నివేదిక ప్రకారం, 2023లో 8.4 msf యొక్క బలమైన శోషణ నేపథ్యంలో అద్దెలు మరింత మెచ్చుకున్నాయి, ఇది మహమ్మారి తర్వాత అత్యధికం. నిరోధిత సరఫరా, సాపేక్షంగా దృఢమైన శోషణ మరియు ఖాళీలో తగ్గింపు కారణంగా నగరంలో సగటు అద్దెలు ఉత్తరం వైపునకు వెళ్లడానికి దారితీశాయి, ఏటా 3.8% పెరిగి చ.అ.కు నెలకు రూ. 124.5. 2024లో ప్రణాళికాబద్ధమైన సరఫరా పరిమితం కావడం వల్ల అద్దెలు మరింత పెరుగుతాయని అంచనా వేయబడింది. అయితే, 2025-26లో వచ్చే ఆరోగ్యకరమైన పైప్‌లైన్ రెంటల్ బుల్ రన్‌ను కొద్దిగా తగ్గించగలదని భావిస్తున్నారు.
| మా కథనంపై ఏవైనా ప్రశ్నలు లేదా దృక్కోణం ఉందా? మేము మీ నుండి వినడానికి ఇష్టపడతాము. మా ఎడిటర్-ఇన్-చీఫ్ జుమూర్ ఘోష్‌కి వ్రాయండి style="color: #0000ff;"> jhumur.ghosh1@housing.com |
