मुंबई मेट्रो २०२५: मार्ग, नकाशा, मार्ग, स्थानके, रिअल इस्टेटवरील परिणाम

मुंबईकरांना पर्यायी कनेक्टिव्हिटी प्रदान करण्यासाठी, रस्त्यावरील बेस्ट सेवा आणि मुंबई लोकल रेल्वे नेटवर्कची गर्दी कमी करण्यासाठी, मुंबई मेट्रो बांधण्याची योजना २००६ मध्ये आकाराला आली. मुंबई मेट्रोच्या सविस्तर प्रकल्प अहवालानुसार, मुंबई मेट्रोच्या मार्ग १ चा पायाभरणी करण्यात आली. तथापि, ऑपरेशनल आणि धोरणात्मक विलंबांमुळे मुंबई मेट्रोच्या वेगवेगळ्या मार्गांना विलंब झाला. २०२५ मध्ये, मुंबईत मुंबई मेट्रोच्या चार मार्ग आणि नवी मुंबई मेट्रोची एक मार्ग कार्यरत आहे, तर उर्वरित प्रस्तावित मार्गांवर काम सुरू आहे.

मुंबई मेट्रो नकाशा

स्रोत:एमएमआरडीए (MMRDA)

मुंबई मेट्रो नेटवर्क आणि कॉरिडॉर

मुंबई महानगर प्रदेश विकास प्राधिकरण (MMRDA) द्वारे मुंबई मेट्रो मार्गाचे जाळे राबविण्यात येत आहे कारण त्याचा विस्तार मुंबईच्या पलीकडे होत आहे. सध्या मुंबईतील एकच मेट्रो मार्ग सुरू आहे, तर आठ मेट्रो मार्गाचे काम सुरू आहे आणि मुंबईतील पाच मेट्रो मार्गांना मंजुरी देण्यात आली आहे. पहिली लाईन जून २०१४ मध्ये कार्यान्वित झाली, तर इतर दोन लाईन मार्च २०२२ पर्यंत कार्यान्वित होण्याची अपेक्षा आहे. मुंबईत आणखी दोन लाईनच्या विस्तारासह १४ मेट्रो मार्ग आहेत. निर्माणाधीन मुंबईतील इतर मेट्रो मार्गांमध्ये आहेत, मेट्रो लाईन २ बी (2B) [डीबी(DN) नगर ते मंडाळे], मेट्रो लाईन ४ आणि ४ए (4A) (वडाळा-कासारवडवली-गायमुख), मेट्रो लाईन ५ (ठाणे ते कल्याण), मेट्रो लाईन ६ (स्वामी समर्थ नगर ते विक्रोळी) यांचा समावेश आहे आणि मेट्रो लाईन ९ (अंधेरी ते सीएसआयए (CSIA) आणि दहिसर ते मीरा भाईंदर).

एमएमआरडीएच्या म्हणण्यानुसार, या सर्व मेट्रो मार्गांचे सिव्हिल काम सुरू झाले आहे आणि ते २०२२-२०२४ पर्यंत तयार होण्याची अपेक्षा आहे.

• वर्सोवा-अंधेरी-घाटकोपर
• दहिसर-चारकोप-अंधेरी
• कुलाबा-वांद्रे-सीपझेड
• वडाळा-मुलुंड-कासारवडवली
• कासारवडवली-गायमुख
• ठाणे-भिवंडी-कल्याण
• लोखंडवाला-जोगेश्वरी-कांजूरमार्ग
• दहिसर पूर्व-वांद्रे पूर्व
• अंधेरी-मुंबई विमानतळ
• मुंबई विमानतळ- नवी मुंबई विमानतळ
• दहिसर पूर्व- मीरा भाईंदर
• गायमुख-शिवाजी चौक
• वडाळा-सीएसएमटी
• कल्याण-डोंबिवली-तळोजा
• मीरा भाईंदर-विरार
• कांजूरमार्ग-बदलापूर

हे देखील पहा: आपल्याला नवी मुंबई मेट्रो याबद्दल माहित असणे आवश्यक असलेली प्रत्येक गोष्ट

मुंबई मेट्रो मार्ग: लाईन १

मुंबई मेट्रोच्या नकाशावर ब्लू लाईन म्हणूनही ओळखली जाते, ही वर्सोवा आणि घाटकोपरला अंधेरी मार्गे जोडणारी कार्यरत लाईन आहे. मुंबई मेट्रो मार्ग पश्चिम उपनगरातील प्रमुख भागांना मध्य उपनगरांशी जोडतो, ज्यामुळे ते मुंबईतील लोकप्रिय परिवहन माध्यमांपैकी एक बनले आहे. हा ११ किमी लांबीचा मेट्रो मार्ग मुंबई पूर्णपणे उन्नत आहे.

हे देखील पहा: बंगलोर मेट्रो नकाशा, मार्ग, स्थानके आणि नवीनतम अद्यतने

मुंबई मेट्रो मार्ग: लाइन २

हि यलो लाइन म्हणूनही ओळखले जाते, हा नेटवर्कवरील ४२-किमी लांबीचा मुंबई मेट्रो मार्ग आहे आणि त्याचे दोन उपविभाग आहेत – २ए (2A) आणि २बी (2B).

२ए विभाग दहिसर-चारकोप-डीएन नगर दरम्यान १७ मुंबई मेट्रो स्टेशनसह १८ किमीचा कॉरिडॉर असेल. एमएमआरडीएने १७ पैकी १५ स्थानकांची नावे बदलून मेट्रो स्थानक स्थान विशिष्ट असण्याची नागरिकांची मागणी आहे. एमएमआरडीएच्या यादीनुसार, दहिसर पूर्व मेट्रो स्थानक आणि एकसर मेट्रो स्थानक ही दोन २ स्थानके आहेत ज्यांचे नाव बदललेले नाही. मेट्रो स्थानकांची नवीन नावे वरील बॉक्समध्ये नमूद केली आहेत. पहाडी एकसार मेट्रो स्थानकाचे नाव बदलून शिंपोली करण्याची मागणी होत असल्याचे वृत्त आहे.

Source: Mumbaimetrotimes

२बी (2B) विभाग डीएन नगर-बीकेसी-मानखुर्दला जोडेल आणि २३.५ किमी लांबीचा असेल. या प्रकल्पासाठी अंदाजे १७,००० कोटी रुपये खर्च येणार आहे. २ए मुंबई मेट्रो मार्गाचा पहिला टप्पा २ एप्रिल २०२२ पासून सुरू झाला.

हा मार्ग ‘लाईव्ह-चार्ज्ड’ आहे, म्हणजेच या मार्गावरील ओव्हरहेड विद्युत वाहिन्या सक्रिय आहेत.
मुंबई मेट्रो लाईन २बीच्या चाचण्या १६ एप्रिल २०२५ पासून सुरू झाल्या आहेत.

मुंबईतील मेट्रो मार्ग २ए आणि ७ च्या पहिल्या टप्प्यात प्रवास करण्यासाठी, किमान भाडे १० रुपये आणि कमाल भाडे ५० रुपये आहे. मुंबई मेट्रो मार्गाने व्यापलेल्या किलोमीटरमधील अंतराच्या आधारावर भाडे ठरवले जाते. मुंबईतील मेट्रो ट्रेन सकाळी ६ ते रात्री १० दरम्यान धावतात आणि भाडे रु. ० ते ३ किमीसाठी १० रुपये, ३ ते १२ किमीसाठी २० रुपये आणि १२ ते १८ किमीसाठी ३० रुपये, १८ ते २४ किमीसाठी ४० रुपये आणि २४ ते ३० किमीसाठी ५० रुपये मोजावे लागणार आहेत. सध्या तिकीट क्यून आर कोड-आधारित मोबाइल आणि पेपर तिकिटांद्वारे हाताळले जाते. स्मार्ट कार्ड आणि अॅप-आधारित सीझन तिकिटे नंतर सुरू केली जातील. सुरुवातीला मेट्रो प्रवाशांना दररोज तिकिटे खरेदी करावी लागतील, परंतु मेट्रो पास २ महिन्यांनंतर लागू केला जाईल.

मुंबई मेट्रो मार्ग: लाइन ३

मुंबईतील टॉप कंपन्या बद्दल सर्व वाचा

टप्प्याटप्प्याने बांधण्यात आलेल्या या मार्गातील दुसरा टप्पा, जो बांद्रा कुर्ला कॉम्प्लेक्स (BKC) ते आचार्य अत्रे चौक, वर्ली दरम्यान आहे, १ मे (महाराष्ट्र दिन) रोजी सुरू होण्याची शक्यता होती. मात्र, पहलगामवरील हल्ल्यानंतर निर्माण झालेल्या सुरक्षा धोक्यामुळे तो पुढे ढकलण्यात आला.

अक्वा लाईनचा अंतिम आणि तिसरा टप्पा — वर्ली ते कुलाबा दरम्यान — जुलै २०२५ पर्यंत सुरू होणार आहे.

एक्वा लाइन म्हणूनही ओळखली जाणारी मुंबई मेट्रो मार्ग लाइन ३ हि ३३.५ किमी लांबीची  पूर्णपणे भूमिगत लाईन आहे आणि दक्षिण मुंबईतील कफ परेड आणि उत्तर मुंबईतील सिप्झ आणि आरे यांमधील अंतर व्यापते. यात २६ भूमिगत मुंबई मेट्रो स्थानके असतील आणि एक दर्जेदार स्थानक असणारा हा मुंबई मेट्रो मार्ग मुंबई विमानतळावरूनही जाईल ज्यामुळे या प्रदेशातील दळणवळणाला आणखी चालना मिळेल.

या मार्गाच्या बांधकामासाठी यापूर्वी २३,१३६ कोटी रुपये खर्च अपेक्षित होता. खर्च वाढीचा हवाला देत, महाराष्ट्र मंत्रिमंडळाने १० ऑगस्ट २०२२ रोजी मुंबई मेट्रो लाईन ३ प्रकल्पासाठी १०,२६९ कोटी रुपयांच्या अतिरिक्त खर्चास मान्यता दिली असून त्याची किंमत आता ३३,४०५ कोटी रुपये आहे.

मेट्रो लाइन ३ ला जपान इंटरनॅशनल कोऑपरेशन एजन्सी (जेआयसीए) द्वारे निधी दिला जातो. नवीन खर्चासह, जेआयसीए आता आपले योगदान १३,२३५ कोटी रुपयांवरून १९,९२४ कोटी रुपये करेल. २०३१ पर्यंत, मेट्रो लाईन ३ ने दररोज १७ लाख प्रवासी प्रवास करतील असा अंदाज आहे. बोगद्याचे काम ९८.६ टक्के पूर्ण झाले आहे, तर स्थानकांचे ८२.६ टक्के काम पूर्ण झाले आहे. ७३.१४ हेक्टर सरकारी जमीन आणि आणखी २.५६ हेक्टर खाजगी जमिनीचे संपादन देखील पूर्ण झाले आहे,” असे  महाराष्ट्राचे , उपमुख्यमंत्री देवेंद्र फडणवीस म्हणाले.

एक्वा लाइन आठ सार्वजनिक वाहतूक स्थानांवर धावून त्यांना एकत्रित करेल ज्यामुळे दळण वळण वाढेल. ही स्थाने मुंबई सीएसएमटी  आणि चर्चगेट टर्मिनल, ग्रँट रोड आणि मुंबई सेंट्रल रेल्वे स्टेशन, दादर एमएसआरटीसी बस डेपो, महालक्ष्मी मोनोरेल  आणि मुंबई मेट्रो लाईन्स १ आणि २बी आहेत.

मुंबई मेट्रो मार्ग: लाइन ४

ग्रीन लाईन म्हणून ओळखली जाणारी, मुंबई मेट्रो लाईन ४ ठाण्यातील कासारवडवली ते दक्षिण-मध्य मुंबईतील वडाळ्याला जोडेल. या मुंबई मेट्रो मार्गामुळे मुंबई आणि ठाणे दरम्यान कनेक्टिव्हिटी वाढेल आणि लोकल ट्रेन नेटवर्कची गर्दी कमी होईल. या प्रकल्पाची अपेक्षित किंमत १५,००० कोटी रुपये आहे. पूर्ण होण्याची अपेक्षित तारीख २०२२ आहे.

मुंबई मेट्रो मार्ग: लाइन ५

८,४१६ कोटी रुपये खर्चून बांधण्यात येणारा, हा २४ किमी लांबीचा ठाणे-भिवंडी-कल्याण मेट्रो-५ कॉरिडॉर, ज्याला ऑरेंज लाईन देखील म्हटले जाते, पूर्णपणे उन्नत आणि १७ मुंबई मेट्रो स्थानके असतील. मेट्रो-५ कॉरिडॉर अखेरीस वडाळा-ठाणे-कासारवडवली मेट्रो-४ मार्ग आणि तळोजा आणि कल्याण दरम्यान मेट्रो-११ कॉरिडॉरशी जोडला जाईल.

मुंबई मेट्रो मार्ग: लाइन ६

पिंक लाईन म्हणूनही ओळखला जाणारा, हा मुंबई मेट्रो मार्ग पश्चिम उपनगरांना पूर्वेकडील मार्गांशी जोडेल आणि वर्सोवा-अंधेरी-घाटकोपर सेक्शन नंतर कार्यरत असलेला दुसरा पश्चिम-पूर्व मेट्रो कॉरिडॉर असेल. १४.५ किमी लांबीच्या या मार्गावर १३ मुंबई मेट्रो स्थानके असतील.

मुंबई मेट्रो मार्ग: लाइन ७

रेड लाइन म्हणून ओळखला जाणारा, मुंबई मेट्रो लाइन-७ हा ३३.५-किमी लांबीचा मुंबई मेट्रो मार्ग आहे जो दहिसरला अंधेरी आणि पुढे मुंबई आंतरराष्ट्रीय विमानतळाशी जोडेल. या मार्गावर २९ मुंबई मेट्रो स्थानके असतील, त्यापैकी 14 उन्नत आणि उर्वरित भूमिगत असतील. २०२० मध्ये मुंबई मेट्रो मार्गावरील ऑपरेशन्स सुरू होणे अपेक्षित होते. तथापि, कोविड-१९ महामारीमुळे मार्गावरील नागरी कामास विलंब झाला.

मेट्रो लाइन ७ च्या फेज-२ चे बांधकाम ९८% पूर्ण झाले आहे. मुंबई मेट्रो लाईन ७ चा पहिला टप्पा २
एप्रिल २०२२ मध्ये सुरू झाला, तर फेज-२ च्या चाचण्या ऑक्टोबर २०२२ मध्ये सुरू होण्याची अपेक्षा
आहे आणि व्यावसायिक ऑपरेशन डिसेंबर २०२२ च्या अखेरीस सुरू होण्याची अपेक्षा आहे.

याव्यतिरिक्त, एमएमआरडीए मेट्रो लाईन ७ वरील गोरेगाव स्थानकावर एक फूट ओव्हरब्रिज बांधणार आहे जो गोरेगाव पश्चिम रेल्वे स्थानकाला जोडेल.

अंदाजे ६,२०८ कोटी रुपयांचा, लाइन ७ मुंबई मेट्रो प्रकल्प जानेवारी २०२३ मध्ये एमएमआरडीए द्वारे
कार्यान्वित केला जाईल.

मुंबई मेट्रो मार्ग: लाइन ८

हे देखील वाचा: डीएमआरसी मेट्रो रेल्वे नेटवर्क: तुम्हाला आवश्यक असलेली सर्व माहिती

मुंबई मेट्रो मार्ग: लाइन ९

मुंबई मेट्रो लाइन-९ ही लाइन ७ आणि मेट्रो-२ए (दहिसर ते डीएन रोड) चा विस्तार आहे. या कॉरिडॉरसाठी ३,६०० कोटी रुपये खर्च येणार असून गायमुख-शिवाजी चौक (मीरा रोड किंवा मेट्रो-१०) यांना जोडले जाईल. मुंबई मेट्रो मार्ग २०१९ मध्ये सुरू होण्याची अपेक्षा होती, परंतु प्रक्रियात्मक विलंबाने टाइमलाइन ऑक्टोबर २०२४ पर्यंत ढकलली आहे.

मुंबई मेट्रो मार्ग: लाईन १०, ११

मुंबई मेट्रो लाईन १० आणि ११ हे मुंबई मेट्रो लाईन ४ चा विस्तार आहेत, ज्याला ग्रीन लाईन देखील म्हणतात. या मार्गिका गायमुख ते शिवाजी चौक (मीरा रोड) आणि वडाळा ते सीएसएमटी यांना जोडतील. २०१७ मध्ये पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी याची पायाभरणी केली होती. या मार्गांवर काम सुरू झाले आहे आणि २०२२ मध्ये ते कार्यान्वित होण्याची अपेक्षा आहे.

मुंबई मेट्रो मार्ग: लाइन १२

हा मुंबई मेट्रो मार्ग मुंबई मेट्रो लाईन ५ चा विस्तार म्हणून नियोजित आहे. तो कल्याणला तळोजाशी जोडेल आणि मुंबई महानगर प्रदेशात कनेक्टिव्हिटीला चालना देईल.

मुंबई मेट्रो मार्ग: लाइन १३

हा प्रस्तावित मुंबई मेट्रो प्रकल्प आहे जो मीरा रोडला विरारशी जोडणार आहे. या २३ किमी लांबीच्या मुंबई मेट्रो मार्गासाठी सुमारे ६,९०० कोटी खर्च अपेक्षित आहे. सध्या या मार्गाचा सविस्तर प्रकल्प अहवाल तयार करण्यात येत आहे. पूर्ण होण्याची अपेक्षित तारीख २०२६ मध्ये आहे. याला पर्पल लाइन असेही म्हटले जाईल.

मुंबई मेट्रो मार्ग: लाइन १४

मॅजेंटा लाइन म्हणून ओळखला जाणारा, हा मुंबईचा मंजूर मेट्रो मार्ग आहे जो विक्रोळीला कांजूरमार्ग आणि पुढे अंबरनाथ-बदलापूरला जोडेल. त्याची लाईन ६, पिंक लाईन सह अदलाबदल होईल. हा प्रकल्प देखील डीपीआर स्थितीत आहे आणि सुमारे १३,५०० कोटी रुपये खर्च येईल. हा मुंबई मेट्रो मार्ग ऑक्टोबर २०२६ पर्यंत पूर्ण होणार आहे.

नवी मुंबई मेट्रो

Source: Wikipedia

नवी मुंबई मेट्रोमध्ये राज्यातील सर्वात लहान गाड्या असतील- ज्या तीन गाड्या, सहा डब्यांपर्यंत वाढवता येतील. नवी मुंबई मेट्रो प्रकल्पाच्या लाईन १ वर १० वर्षांसाठी सेवा चालवण्यासाठी शहर आणि औद्योगिक विकास महामंडळ (सिडको) द्वारे महाराष्ट्र मेट्रो रेल कॉर्पोरेशन (महा मेट्रो) ची नियुक्ती करण्यात आली आहे. ही लाईन बेलापूर ते पेंढार आहे आणि त्यात ११ स्टेशन, ११ किमी ट्रॅक, तळोजा येथे देखभालीसाठी डेपो आहे. नवी मुंबई मेट्रो २०२३ मध्ये कार्यान्वित होणार आहे.

वारंवार विचारले जाणारे प्रश्न (FAQs)